آموزش کسب و کار اینترنتی

امروزه دیگر خریدهای اینترنتی موضوع عجیبی نیست و به چند محصول خاص و یا خرید بلیط اتوبوس، قطار و هواپیما خلاصه نمی‌شود. این روزها حتی در دورافتاده‌ترین نقاط کشور نیز می‌توان با مراجعه به سایت‌های اینترنتی به راحتی کالای مورد نظر را انتخاب کرد خرید و درب منزل تحویل گرفت.

سال‌هاست که در جهان کسب و کارهای اینترنتی به تجارتی پرسود تبدیل شده است و بر اساس آمارها در کشورمان نیز حداقل 20 هزار کسب و کار اینترنتی به صورت رسمی و غیررسمی مشغول فعالیت هستند که با توجه به گستردگی بازار کشور و استقبال مردم، آینده مناسبی پیش روی این نوع کسب و کارها مشاهده می‌شود.

این ظرفیت سبب شده تا بسیاری از جوانان علاقمند در رویای راه‌اندازی این نوع کسب و کارها به سربرند که اهمیت این موضوع بهانه‌ای شد تا در گفت‌وگو با رضاالفت نسب، دبیر انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی به بررسی الزامات ورود به کسب و کارهای اینترنتی بپردازیم.

■ یــــک کسب و کار چه ویژگی‌هـــایی باید داشـته باشد تا بتوان عنوان کســـب و کار اینترنتی را بر آن اطلاق کرد؟

□ براساس قانون هر کسب و کاری که در فضای اینترنتی و مجازی و با نمایش و توضیح کالا و خدمات انجام پذیرد و پرداخت آن هم از طریق پست و یا آنلاین باشد کسب و کار اینترنتی محسوب می‌شود.

در این زمینه برخی معتقدند که هر کسب و کاری که فقط پرداخت آنلاین داشته باشد در این حوزه قرار می‌گیرد و برخی نیز دیگر شیوه‌های پرداخت همچون موبایلی را نیز جزء این نوع کسب و کارها محسوب می‌کنند.

■ هم‌اکنون در ایران چه تعداد کسب و کار اینترنتی داریم؟

□ برای فعالیت به صورت رسمی کسب و کارهای اینترنتی در ایران نیازمند دریافت نماد اعتماد الکترونیک از مرکز توسعه تجارت الکترونیک وزارت صنعت و معدن و تجارت هستند که هم‌اکنون حدود 10 هزار کسب و کار این مجوز را دریافت کرده‌اند و مشغول فعالیتند. اما پیش‌بینی می‌شود که حدود بیش از 10 هزار کسب و کار اینترنتی نیز بدون مجوز فعالیت می‌کنند که مجموعاً حکایت از فعالیت 20 هزار کسب و کار اینترنتی در کشورمان دارد.

■ کسب و کار اینترنتی داخل کشورمان بیشـــــــــــتر در چه حوزه‌هایی مشغول فعالیت هستند؟

□ برخی از این کسب و کارهای اینترنتی به صورت بازاریاب هستند و خود محصول خاصی ندارند. با این وجود بیشــــــــتر کسب و کارهای اینترنتی کشورمان در حوزه فروش شارژ خطوط تلفن همراه، لوازم دیجیتال و سپس کتاب و ....مشغول فعالیت هستند.

■ در ایران کســــــب و کارهای اینترنتی چه تفاوتی با کسب‌ و کارهای مشابه در خارج از کشور دارند؟

□ در دنیا این کسب و کارهای کاملاً پذیرفت شده‌اند و سازمان‌های مختلف با این نوع کسب و کارها همکاری دارند، اما متأسفانه در کشورمان مهم‌ترین مشکل این است که سازمان‌های مختلف تعریف‌های متفاوتی نسبت به این کسب‌ و کارها دارند و با وجود آنکه مرکز توسعه تجارت الکترونیک وضعیت نظارت و ساماندهی این نوع از کسب و کارها را برعهده دارد، اما سازمان‌های دیگر به صورت سلیقه‌ای با آن‌ها برخورد می‌کنند.

■ چه عاملی باعث شد تا انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی راه اندازی شود؟

□ در ابتدا قرار بود تا اتحادیه ای در زمینه کسب و کارهای اینترنتی راه‌اندازی شود که منتفی شدن تشکیل این اتحادیه سبب شد تا یکسری از فعالان این حوزه به فکر تاسیس جمعی قانونی باشند تا مشکلات و نیازهای این کسب و کارها در مرحله اول شناسایی کند و سپس از حق و حقوق کسب و کارهای اینترنتی دفاع نماید.

■ هم‌اکنون چه تعداد از کسب و کارهای اینترنتی عضو انجمن صنفی هستند؟

□ در حال حاضر فقط در شهر تهران 250 کسب و کار اینترنتی عضو انجمن صنفی شده‌اند که با تحت پوشش درآوردن شهرستان‌ها این آمار افزایش می‌یابد.

■ انجمن صــنفی کسب و کارهای اینترنتی چه خدماتی به اعضا ارائه می‌دهد؟

□ یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های انجمن صنفی ارائه مشاور و آموزش است. این مشاوره و آموزش‌ها در زمینه راه‌اندازی ، کاهش هزینه‌ها و موفقیت کسب و کارهای اینترنتی ارائه می‌شود. همچنین برای اعضای انجمن صنفی یک پروانه عضویت صادر می‌شود و آن‌ها می‌توانند لوگوی انجمن را در سایت خود قرار دهند.

رسیدگی به شکایت‌های احتمالی از دیگر اقداماتی است که توسط انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی انجام می‌گیرد.

ارائه خدمات رفاهی و ارائه یکسری تخفیف‌ها و بیمه تکمیلی برای اعضای انجمن از دیگر خدماتی است که توسط انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی ارائه می‌شود. همچنین اگر هر کدام از اعضا در ارتباط با سازمان‌های دولتی مشکلی داشتند سعی می‌کنیم در حد توان پیگیری‌های قانونی را انجام دهیم.

■ برخی از این اقدامات همچون ارائه لوگو و یا بررسی شکایات هم‌اکنون توسط مرکز تجارت الکترونیک و نماد اعتماد الکترونیک انجام می‌شود. آیا این فعالیت‌های شما تداخل وظایف ایجاد نمی‌کند؟

□ نه. ما به نوعی به مرکز تجارت الکترونیک وزارت صنعت، معدن و تجارت کمک می‌کنیم. در حال حاضر اولین مکان شکایت از کسب و کارهای اینترنتی نماد اعتماد الکترونیک است، اما به هر دلیلی خود شاکی نتوانست به نتیجه برسد، انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی به موضوع رسیدگی می‌کند. همچنین انجمن به مرکز توسعه تجارت الکترونیک نیز اعلام کرده است که آمادگی دارد تا به شکایت‌ها به صورت تخصصی رسیدگی کند و این مسئولیت را عهده‌دار شود.

■ با وجود تمام مسائل مطرح شده، هم‌اکنــــون ورود به کسب و کارهای اینترنتی چه الزاماتی دارد؟

□ اولین پیش شرط داشتن یک سایت اینترنتی است که در آن فرآیندهای خرید و فروش تعریف شده باشد. این سایت باید بتواند پیش فاکتور و فاکتور تولید کند و هویت صاحب آن نیز مشخص باشد. پس از آن متقاضی قطعاً باید نماد اعتماد الکترونیک را دریافت کند و در انجمن نیز یکی از پیش‌‌شرط‌های عضویت را داشتن نماد اعلام کردیم. به غیر از نماد باید دیگر مجوزهای مورد نیاز هم اخذ شود. مثلاً فروختن بعضی از محصولات همانند کالاهای بهداشتی نیازمند کسب مجوز از وزارت بهداشت است.

پس از این مراحل فرد می‌تواند درگاه پرداخت اینترنتی از بانک گرفته و شروع به تبلیــــغات و فعالیت کند.

■ از نظر زیرساخت‌ها برای ورود به این کسب و کارها وضعیت در کشورمان چگونه است؟

□ بزرگ‌ترین مشکل سرعت اینترنت است. به غیر از آن می‌توان به مشکلات حمل‌ونقل و پست اشاره کرد که متأسفانه در این بخش هزینه‌ها بسیار بالاست.

■ آیا آماری از اشتغال‌زایی کســـــــب و کارهـای اینترنتی در کشور داریم؟

□ به طور متوسط برای هر کسب و کار اینترنتی ایجاد 5 نفر شغل مستقیم درنظر گرفته می‌شود که با وجود 20 هزار کسب و کار می‌توان گفت که حدود 100هزار شغل مستقیم در این بخش ایجاد شده است. البته ما فروشگاه‌هایی داریم که 500 نفر در آن‌ها مشغول کارند و برخی کسب و کارهای کوچک نیز یک نفره اداره می‌شوند.

■ در سال‌های اخیر گسترش شبکه های اجتماعی چه تغییری در کسب و کارهای اینترنتی ایجاد کرده است؟ زیرا هم‌اکنون مشاهده شود که در برخی شبکه‌ها همچون اینستاگرام افراد اقدام به خرید و فروش کالا می‌کنند؟

□ در ابتدا باید به این موضوع اشاره کنم که اصلاً توصیه نمی‌شود که مردم از طریق این شبکه‌ها اقدام به خرید کنند، زیرا موارد کلاهبرداری در این عرصه بسیار مشاهده شده است.

از این شبکه‌ها می‌توان برای تبلیغات استفاده کرد اما مهم داشتن سایت اینترنتی با مشخصاتی که ذکر شده است.

■ بسیاری از خوانندگان بازارکار جوانانی هستند که علاقمند ورود به این نوع کسب و کارهایی هستند آن‌ها اگر بخواهند وارد این نوع کسب و کارها شوند چه مراحلی را باید طی کنند؟

□ اولین و مهم‌ترین موضوع داشتن ایده خوب است. علاقمندان ورود به کسب و کارهای اینترنتی قبل از هر کاری باید بر روی ایده خود خوب فکر کنند. زیرا می‌بینیم خیلی‌ها با تقلیـــــــــد از کسب و کارهای موفق وارد این عرصه می‌شوند، اما خیلی زود شکست می‌خورند. برای کسب ایده می‌توان فعالیت را به صورت بازاریاب آغاز کرد.همچنین برخی سایت‌ها نیز فروشگاه‌های اینترنتی رایگــان به افراد ارائه می‌دهند که افراد می‌توانند با فعالیت در آن‌ها خود را محک بزنند. پس از این مرحله مطالعه قوانین است، چون در مواردی فروش اینترنتی برخی کالاها همانند داروها ممنوع است.

نمی‌خواهم بگویم با دست خالی نمی‌شود وارد این عرصه شد، اما باید توجه داشته باشیم که کسب و کارهای اینترنتی موفق سرمایه‌گذاری‌های خوبی داشته‌اند و اینگونه نیست که فکر کنید یک سایتی طراحی می‌کنیم و مشغول می‌شویم، زیرا نکته مهم در این کسب و کارها پشتیبانی است.اما می‌توانم بگویم که بازار مناسبی در این بخش در کشورمان وجود دارد و چندین سال پیش تعدادی از کارشناسان آلمانی که با حضور در ایران به بررسی کسب و کارهای اینترنتی پرداختند اعلام کردند تا 20 سال آینده هر کسب و کاری در این حوزه در ایران دایر شود موفق خواهد بود، چون بازار ایران بسیار گسترده است.

■ فرایند راه‌اندازی این کسب و کارها در کشورمان چقدر زمان می‌برد؟

□ اگر ایده و محصولات فروش مشخص باشد گرفتن مجوزها یک ماه نیز زمان نمی‌برد. هم اکنون شرایط دریافت نماد اعتماد الکترونیک نسبت به گذشته بسیار آسان‌تر شده است و پیش‌شرط‌ها از 28 مورد به حدود 13 مورد کاهش یافته است.

■ آیا برای راه‌اندازی کسب و کارهای اینترنتی حتماً به مکان فیزیکی نیاز است؟

□ داشتن مکان مشخص الزامی است، اما این مکان می‌تواند خانه فرد باشد. زیرا هم‌اکنون کسب و کار اینترنتی می‌تـــــــــــواند یک کسب و کار خانگی نیز باشد.

■ آیا بانک‌ها پذیرفته‌اند به این نوع کسب و کار تسهیلات بدهند؟

□ از طریق انجمن صنفی پیگیری‌هایی داشته‌ایم، اما تاکنون چنین موردی محقق نشده است. هم‌اینکه توانستیم به بانک‌ها به قبولانیــم به کسب و کارهای اینترنتی دارای نماد درگاه بدهند چندین سال زمان برد، با این وجود برخی از بانک‌ها همچنان در این زمینه تخلف می‌کنند.

■ در پایان چه توصیه‌ای برای کسانی که می‌خواهند وارد این حرفه شوند دارید؟

□ توصیه من همیشه این است که افراد حتماً با دیـــــد باز به سمت این کسب و کارها بیایند. همانگونه که اشاره کردم داشتن ایده خیلی مهم است و در مواردی می‌توان کسب و کار اینترنتی را در کنار شغل فیزیکی راه‌اندازی کرد و یک فروش دوقلو ایجاد کرد. نمونه‌های موفقی از کسب و کارهای اینترنتی داریم که توسط بانوان راه‌اندازی شده است که از جمله آن‌ها می‌توان به فروش محصولات صنایع دستی اشاره کرد. نمونه‌ای مشاهده کردم که فرد در یکی از روستاهای کشور مشغول فروش محصولاتش است. به طور کلی می‌توان گفت در این عرصه بستر مناسبی برای اشتغال وجود دارد.